Opening museum Kapel van Verbeelding Maastricht
Zondagmiddag 6 oktober 2024 werd museum Kapel van Verbeelding geopend, het kunstmuseum van René Glaser. Het museum ligt verstopt achter een gevel in de historische binnenstad van Maastricht en toont naast de historie van de locatie het kunstenaarschap en de kunstwerken van René Glaser, een beeldend en grafisch kunstenaar die gedurende zijn hele oeuvre speelt met de ontastbare materie van verbeelding, inspiratie en gedachten.
Ter gelegenheid van de opening van de Kapel van Verbeelding hield Ruud Lapré de volgende toespraak.
Sprekend ook mede namens de andere leden van het Comité van Aanbeveling: heel fijn dat u voor deze opening gekomen bent. En met zovelen! Om te vieren dat het museum vandaag zijn deur wijd voor u heeft geopend. Voor het eerst officieel!
Laat het niet bij dit ene bezoek blijven. Kom vaak binnen, niet alleen nu maar in lengte van dagen. Want, niet cynisch bedoeld maar wel de pijnlijke waarheid: het is gemakkelijker om een museum van de grond te krijgen dan het bestendig in de lucht te houden.
Een museum is een plek voor inspiratie en verbeelding. Het kan niet vaak genoeg gezegd zijn in deze tijd van culturele verschraling, de huidige venijnige afrekenmodus en de agressie op kleine en grote schaal.
Een museum is een toekomstgericht baken. Een speelplaats voor betekenisgeving, voor bezinning en voor het creëren van menselijke verbinding. Je kunt er genieten van schoonheid, van het ongewone en van wat bijzonder is.
Met wat je ziet en ervaart, mag je het eens zijn, of oneens. Er een mening over hebben; die je voor jezelf mag houden of kunt delen. Afwijzen ook. Een museum is opgezet om de communicatie met elkaar aan te gaan. En daarbij de confrontatie niet te schuwen.
Een museum is een podiumplaats. Een theatervloer. Een arena desnoods. Er mag gestreden worden over gevoelens, over mensbeelden, over historie en over het leven van nu. Je kunt er je persoonlijke vrijheid vieren! In een museum kan dat zonder elkaar te hoeven kwetsen, te beledigen, te criminaliseren of naar het leven te staan.
Hoe begin je een museum? Een museum is vrijwel altijd begonnen met een bijzonder persoon, gekoppeld aan een bijzondere plaats. Een plaats die bij de persoon past. Dat geldt ook hier in dit fraaie, intieme museum.
Laat ik voorbeelden geven om mijn stelling te onderbouwen, waarbij ik mij richt op de samenhang en nu even niet op de verschillen.
Den Haag kent het Museum Panorama Mesdag. Dat museum hoort onlosmakelijk bij zowel Den Haag als bij de schilder Mesdag. Samen versterken ze elkaar. Ze vormen een hechte relatie. Als je er geweest bent, voel je waarom.
Dat geldt in de Hofstad eveneens voor Museum Bredius. De naamgever van het museum was een deskundige kunstliefhebber-collectioneur die in het chique pand aan Lange Vijverberg aan de hofstad is vastgeklonken. Panorama Mesdag en Museum Bredius zijn beide goudgerande visitekaatjes van Den Haag.
Een ander voorbeeld dat ons als Comité van Aanbeveling inspireerde en warm deed lopen voor de Kapel van Verbeelding hier in Maastricht was het Planetarium van Eise Eisinga in Franeker. Ook daar komen plaats en persoon gedenkwaardig samen. Eisinga’s planetarium hoort bij Franeker en plaveit de weg naar Werelderfgoed. Zo kijken wij ook met een brede glimlach van voldoening naar de Kapel van Verbeelding.
Immers: op de plek waar wij nu staan, komen geschiedenis, kunst en een wereld van ideeën en inspiratie samen. Dat alles tezamen via de surrealistische creaties van kunstenaar René Glaser.
Ik leg kort de inspiratiebronnen en de betekenis van het museum toe:
* We staan hier zo ongeveer boven een Romeinse legerweg aan de Maas, waar het verre Romeinse Keizerrijk zijn Europese glorie en Maastricht zijn bestaan aan heeft te danken.
* Aan het gebouw bevinden zich fragmenten (raampartijen) uit de middeleeuwen en de renaissancetijd. Het zijn belangrijke historische bronnen en ingrediënten van onze hedendaagse Europese cultuur.
* De Kapel van Verbeelding is het oorspronkelijke Kerkje van de Heilige Geest, de inspiratiebron en annex, behorend bij de woning van de katholieke prelaat monseigneur Rutten. De kapel is een verborgen kleinood, dat verwijst naar het rijke, religieuze verleden van Maastricht.
* Het industriële verleden van Maastricht komt aan bod in de keldergewelven van het museum. De twee-eenheid van Maas / Maastricht en haar ambachtelijke werkgelegenheid zijn, mede onder de kelderbogen hier beneden, te ervaren door de opgegraven archeologische vondsten.
* Dit museum hecht aan het verleden, maar wil er niet in blijven hangen. Het wil vooral gaan om eigentijdse inspiraties en vernieuwing. Het heeft zich om die reden de afgelopen 5 jaar getransformeerd van museum voor drukkunst tot het huidige Museum Kapel van Verbeelding. De naam van René Glaser zal er voor altijd aan verbonden zijn.
* Inspiratie is hier het sleutelwoord. En die is naadloos te vinden in de unieke en surrealistische kunst van multi-kunstenaar René Glaser. Hij is de persoon in wie nu alles samenkomt. René Glaser is een gedegen artistieke homo universalis, zoals wij dat fenomeen kennen uit de vroegere renaissancecultuur. Hij is een kunstenaar die zich (net als zijn collega’s uit het verleden) niet tot één professionele, kunstzinnige discipline beperkt heeft. Hij is onder meer schilder, createur van conceptuele kunst, creatieve ambachtsman, filmmaker, graficus, niet commerciële doe-het-zelver, en wat al niet meer.
Zijn oeuvre laat zich door die breedte niet ééndimensionaal beschrijven. Het heeft een te ervaren diepgang die zijn zichtbare oeuvre overschrijdt. Het oeuvre stoeit vredelievend met de werkelijkheid en zit boordevol verscholen metafysische symboliek.
Het leent zich niet voor oppervlakkig kijken, des te meer voor een rustige bezinning. Voor een zoektocht naar betekenis. Met bij de kijker een aan zekerheid grenzend gevoel, dat er zo veel meer in het kunstwerk verscholen zit, dan wat hij met een slechts vluchtige oogopslag waarneemt. Daarom: neem er de tijd voor om René Glasers kunst tot je te nemen.
Leer het museum kennen en leer de kunstenaar-createur kennen. Verdiep je in zijn inspirerende gedachtenmechanica. Bij het kijken met een open blik leer je zo ook meer over wie jezélf bent en hoe je in de wereld wil staan.
In dit museum zie je het levenswerk van René Glaser. Hij heeft er een halve eeuw ervaring over gedaan om dit voor elkaar te krijgen. Het is zijn indrukwekkende magnum opus. In simpel Nederlands een ‘totaalkunstwerk’, waarin zijn leven en zijn oeuvre is versmolten.
Maastricht gefeliciteerd met dit gedenkwaardige, intieme cultuurpaleisje. René gefeliciteerd met het creatieve resultaat. De felicitaties gelden ook voor de familie van René en de hem ondersteunende stichting. Warme gelukwensen voor jullie, dat het project nu eindelijk deze fase heeft bereikt. Na vele jaren van grote inspanningen en opofferingen.
Deze opening nu is de slagroom op de welverdiende Maastrichtse vlaai, waar we straks aan gaan beginnen. Maar klaar is zo’n project nooit. Er zullen nieuwe inspiraties en inspanningen nodig zijn. De vele mensen die hier nu zijn openen de deur naar een hoopvolle toekomst voor het museum en het boeiende oeuvre dat er is te ervaren.
Tekst: Ruud Lapré, voorzitter Comité van Aanbeveling
oktober 2024